Przedmiot podstawowy

Stacjonarne

Zapoznanie studentów z polską sztuką epoki średniowiecza i czasów nowożytnych (w kontekście zabytków Krakowa).

Prelekcje dotyczą polskiej sztuki epoki średniowiecza i nowożytnej w kontekście dostępnych studentom lektur w bibliotekach krakowskich. W czasie zajęć istotną rolę spełniają notatki sporządzane przez studenta na podstawie informacji podawanych przez wykładowcę, opartych o prowadzone przez niego badania naukowe oraz o znane mu publikacje obcojęzyczne. Student/ka ponadto zdobywa wiedzę na temat datowania dzieł w oparciu o znajomość ornamentów. Istotne są także samodzielnie opracowane przez studentkę/a przykłady najwybitniejszych dzieł w Krakowie, które wykażą znajomość i zrozumienie nie tylko form artystycznych, ale i treści ideowych. W efekcie zajęcia mają uczyć nie tylko rozpoznawania najważniejszych dzieł sztuki polskiej, ale także rozumienia procesu ich powstania oraz samodzielnego rozpoznawania zapomnianych zabytków w historycznych obiektach (np. tzw. mała architektura – ołtarze, nagrobki, epitafia, itp.).
Przykładowo do wybranych zagadnień, przygotowywanych w czasie zajęć przez studentów (w celu zaliczenia zajęć), należą m.in.: Złożenie do Grobu w dominikańskim tryptyku w Krakowie, Pietà w kościele p.w. Św. Barbary w Krakowie, Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, Ołtarz Mariacki w Krakowie, Kaplica Zygmuntowska, Taniec Śmierci w kościele bernardynów w Krakowie, architektura kościoła p.w. Św. Piotra i Św. Pawła w Krakowie, ikonografia św. Stanisława Bp. i M., ikonografia św. Jana Nepomucena, twórczość rzeźbiarska Johanna Georga Pinsla.
Egzamin składa się z dwóch elementów: rozpoznawania, analizy i datowania zabytków pokazanych na reprodukcjach oraz odpowiedzi na pytania problemowe. W czasie semestrów mają miejsce testy. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest poprawne wypełnienie testów, a także omówienie wybranego dzieła lub problemu artystycznego w odniesieniu do literatury przedmiotu. Natomiast warunkiem zaliczenia semestru jest omówienie wybranego zabytku, w oparciu o literaturę przedmiotu (czytamy książki, nie tylko informacje w Internecie) oraz zwięzłe przedstawienie wybranego motywu ikonograficznego lub symbolu w polskiej sztuce (gł. średniowiecznej i nowożytnej).

Są to wykłady problemowe, połączone z dyskusją, a także ćwiczeniami. W celu zaliczenia student/ka omawia szczegółowo (w oparciu o wskazaną uprzednio literaturę przedmiotu) wybrane dzieło sztuki, zagadnienie ikonograficzne. Ćwiczenia praktyczne (w terenie: w zabytkowych kościołach, muzeach) oparte są o analizę dzieł. Student zdobywa kompetencje nie tylko w ich rozpoznawaniu, ale i datowaniu, odczytywaniu treści ideowych. Z tego powodu uzupełnieniem zajęć są organizowane wykłady w świątyniach w czasie podróży naukowo-artystycznych (np. na Dln. Śląsku, Pomorzu, Warmii, Kujawach, Podkarpaciu), a także w placówkach muzealnych – gł. w Pałacu Ciołka, oddziale Muzeum Narodowego Krakowie.

1. Literatura podstawowa, wybrane pozycje
* 5 tomów w serii Sztuka polska, wydanych przez Arkady, m.in. M. Zlat, Renesans i manieryzm, Warszawa 2008, t. III; tomy kończą się wraz z wiekiem XVIII (t. V, praca zbiorowa, Warszawa 2016)
* Tysiąc skarbów Krakowa. Dzieje i sztuka, praca wielu autorów, m.in. A. Chwalba, K.J. Czyżewski, A. Król, Z. Noga, K. Stopka, M. Walczak i in., red. J. Purchla, J. Ziętkiewicz-Kotz, wyd. MCK, Kraków 2018
* Z. Świechowski, Sztuka romańska w Polsce, Warszawa 1990
* J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983
* J. Kębłowski, Dzieje sztuki polskiej. Panorama zjawisk od zarania do współczesności, Warszawa 1987 – odpowiednie rozdziały
* M. Walicki, Malarstwo polskie. Gotyk – renesans – wczesny manieryzm, Warszawa 1961
* M. Walicki, W. Tomkiewicz, A. Ryszkiewicz, Malarstwo polskie. Manieryzm – barok, Warszawa 1971
* A. Miłobędzki, Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1978 (różne wydania)
* M. Fabiański, J. Purchla, Architektura Krakowa. Przewodnik, Kraków 2012
* M. Walczak, Kościoły gotyckie w Polsce, Kraków 2016
* T. DaCosta Kaufmann, Court, Cloister and City. The Art and Culture of Central Europe 1450-1800, London 1995
* M. Fabiański, Złoty Kraków, Kraków 2010
* M. Karpowicz, Sztuka baroku w Polsce, Warszawa 1988
* M. Karpowicz, Sztuka polska XVIII wieku, Warszawa 1985
* Encyklopedia Krakowa, red. A.H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000
* Wirtualne Muzea Małopolski, www.muzea.malopolska.pl
* Cyfrowe Dziedzictwo Kulturowe, www.kultura.malopolska.pl
2. Wybrane pozycje (ze wzgl. na brak miejsca w tabeli) z literatury uzupełniającej
* R. Quirini-Popławski, Rzeźba przedromańska i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej, Kraków 2006
* L. Kalinowski, Treści ideowe sztuki przedromańskiej i romańskiej w Polsce, [w:] idem, Speculum artis. Treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989, s. 13-56
* L. Kalinowski, Treści ideowe i estetyczne Drzwi Gnieźnieńskich, [w:] idem, Speculum artis. Treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989, s. 227-378
* J. Gadomski, Późnogotyckie retabulum ołtarza głównego w katedry na Wawelu, Kraków 2001. – („Ars Vetus et Nova”, t. 3, red. W. Bałus)
Wybrane zagadnienie artystyczne przygotowywane i prezentowane w czasie zajęć przez studentów, semestr I (zimowy): Nagrobek króla Kazimierza Jagiellończyka w katedrze na Wawelu i wskazana literatura przedmiotu:
Podstawowa:
* P. Skubiszewski, Rzeźba nagrobna Wita Stwosza, Warszawa 1957 [odpowiednie strony]
* P. Mrozowski, Polskie nagrobki gotyckie, Warszawa 1994 [odpowiednie strony]
* Wokół Wita Stwosza. Katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie 2005, red. D. Horzela, A. Organisty, Kraków 2005 [odpowiednie strony]
Uzupełniająca:
* A. Boczkowska, Herkules i Dawid z rodu Jagiellonów, Warszawa 1993 [odpowiednie strony]
* Wokół Wita Stwosza. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej w Muzeum Narodowym w Krakowie, 19 – 22 maja 2005, red. D. Horzela, A. Organisty, Kraków 2005 [odpowiednie strony]
* M. Łodyńska-Kosińska, Stwosz. Lata krakowskie (1477–1496), Warszawa 1998.

Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z historii sztuki wcześniejszych wieków oraz dzieje sztuki średniowiecznej, nowożytnej w Europie. Wskazana jest także zasadnicza znajomość historii filozofii.

- Ocena umiejętności rozpoznawania stylu, ikonografii a następnie znajomości najważniejszych dzieł sztuki (autorstwo, czas powstania, treści ideowe) determinujących ogólne tło artystyczne
- Ocena poziomu merytorycznego prezentacji
- Ocena stopnia zaangażowania w realizację programu
- Ocena poziomu publicznej prezentacji
- Rzetelność wykonywania zadań
- Frekwencja
- Umiejętność uzasadniania wykorzystywanych informacji wskazanych przez wykładowcę oraz samodzielnie zgromadzonych
- Adekwatność do tematyki zadań
- Oryginalność i innowacyjność realizacji zadań

31.10.2023