Podstawowe

Stacjonarnie

Zapoznanie z historią sztuki polskiej począwszy od klasycyzmu po w. XX, założeniami teoretycznymi poszcz. kierunków awangardowych i tradycyjnych oraz naświetlenie sytuacji sztuki polskiej na tle wydarzeń historycznych. Osobno przedstawiana jest sztuka Krakowa i zbiory sztuki XIX-XX w. w kościołach i galeriach miejskich.

Na podstawie najważniejszych zjawisk we współczesnej sztuce polskiej (gł. Krakowa) oraz uwzględniając założenia teoretyczne poszczególnych kierunków, prelekcje mają za zadanie doskonalić umiejętność interpretacji dzieła, w oparciu o opis, analizę i jego datowanie. Omawiane podstawowe fakty z dziejów sztuki i kultury XIX i XX w. w efekcie pozwolą studentce / studentowi zrozumieć kontekst ideowy dzieł – w odniesieniu do wydarzeń historycznych oraz kierunków literackich. Celem wykładów jest nie tylko prezentacja wyśmienitych, bądź mniej znanych przykładów krakowskich dzieł sztuki XIX i XX stulecia. Zadanie cyklu prelekcji zostanie spełnione, jeżeli staną się one swego rodzaju próbą wskazania na obecne w sztuce motywy o uniwersalnych wartościach, jeżeli uchwycone zostaną mity, które kształtowały i aktualnie kształtują oblicze kulturalne Krakowa.
Prelekcje, o charakterze przekrojowym, omawiają zarówno „podręcznikowe”, jak i mniej znane XIX-wieczne dzieła malarstwa, rzeźby i architektury m.in. okresu klasycznego, romantycznego, historycznego, realistycznego, Młodej Polski (na tle poszcz. nurtów w sztuce krajów niemieckojęzycznych, francuskojęzycznych, w kulturze rosyjskiej, brytyjskiej i in.). W trakcie analizy tematu i formy podkreślona zostaje rola „żywego obrazu”, jego „muzyczności” (ut pictura musica), zawartych w nim alegorii, metafor i symboli. Wskazane są wątki mityczne pojawiające się w relacji pomiędzy literaturą a sztukami plastycznymi. Dlatego osobno prezentowane muszą być założenia teoretyczne poszcz. nurtów artystycznych. Ponadto istotą zajęć jest sprawdzenie rozumienia procesów historycznych związanych ze szczególną sytuacją sztuki polskiej w XIX i XX w. oraz pojawienia się nurtów awangardowych.

Są to wykłady problemowe, połączone z dyskusją i ćwiczeniami. Ćwiczenia praktyczne (w terenie: w zabytkowych kościołach, muzeach) oparte są o analizę dzieł. Student zdobywa kompetencje nie tylko w ich rozpoznawaniu, ale i datowaniu, odczytywaniu treści ideowych. Z tego powodu uzupełnieniem zajęć są organizowane wykłady i ćwiczenia w muzeach, kościołach w czasie podróży naukowo-artystycznych, np. do Warszawy, Poznania, Łodzi, Wrocławia, a także w krakowskich placówkach muzealnych i in. obiektach zabytkowych na terenie miasta.
Egzamin składa się z dwóch elementów: rozpoznawania, analizy i datowania dzieł pokazanych na reprodukcjach oraz ustnej odpowiedzi na pytania problemowe. W czasie semestru mają miejsce testy. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest poprawne wypełnienie testów, a także: * zwięzłe przedstawienie w czasie seminarium wybranej książki lub artykułu na temat sztuki Krakowa XIX i XX w.; * omówienie, w oparciu o literaturę przedmiotu, wybranego dzieła malarskiego lub rzeźbiarskiego (zazwyczaj obraz lub rzeźba z Muzeum Narodowego w Krakowie).

Wybrana literatura podstawowa:
* Tysiąc skarbów Krakowa. Dzieje i sztuka, red. J. Purchla, J. Ziętkiewicz-Kotz, Kraków 2018
* Encyklopedia Krakowa, red. A.H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000.
* T. Dobrowolski, Sztuka Krakowa, wyd. 5, Kraków 1978 [Wydawnictwo Literackie, por. in. wydania]
* M. Fabiański, J. Purchla, Architektura Krakowa. Przewodnik, Kraków 2012
* Wirtualne Muzea Małopolski, www.muzea.malopolska.pl
* Cyfrowe Dziedzictwo Kulturowe, www.kultura.malopolska.pl
* Mieczysław Porębski, Dzieje sztuki w zarysie, t. 3, Warszawa 1988
* M. Porębski, Interregnum. Studia z historii sztuki polskiej XIX i XX wieku, Warszawa 1975
* W. Juszczak, Fakty i wyobraźnia, Warszawa 1979
* J. Malinowski, Imitacje świata. O polskim malarstwie i krytyce artystycznej drugiej połowy XIX wieku, Kraków 1987
* M. Poprzęcka, Czas wyobrażony. O sposobach opowiadania w polskim malarstwie XIX wieku, Warszawa 1986 – (Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego, nr 255)
* W. Okoń, Sztuki siostrzane. Malarstwo a literatura w Polsce w drugiej połowie XIX wieku. Wybrane zagadnienia, Wrocław 1992 – (Acta Universitatis Wratislaviensis Nr 1330, Historia Sztuki VI)
* J. Sosnowska, Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880–1939, Warszawa 2003

Wybrana literatura uzupełniająca:
* M. Janion, Romantyzm polski wśród romantyzmów europejskich, [w:] eadem, Gorączka romantyczna, Gdańsk 2007, s. 43–79 (wznowienie: wydawnictwo Słowo / Obraz Terytoria, w serii: Klasyka Światowej Humanistyki)
* H. Honour, Neoklasycyzm, Warszawa 1972
* J. Starzyński, Romantyzm i narodziny nowoczesności, Warszawa 1972
* D. Kudelska, Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne, Lublin 1997 – (Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Prace Wydziału Historyczno-Filozoficznego 73)
* O. Krysowski, Słońc ogromnych kręgi… Malarskie inspiracje Słowackiego, Warszawa 2002
* J. Woźniakowski, Czy artyście wolno się żenić? Warszawa 1978
* M. Rostoworowski, Wędrowny Sztukmistrz. Dedykowane Norwidowi eseje o malarstwie polskim, Warszawa 1990
* M. Poprzęcka, Akademizm, wyd. 2, Warszawa 1989
* A. Nowakowski, Arnold Böcklin. Chwała i zapomnienie, Kraków 1994
* J. Miziołek, Inspiracje śródziemnomorskie. O wizji antyku w sztuce Warszawy i innych ośrodków kultury dawnej Polski, Warszawa 2004
* D. Konstantynów, Wystawy „Pochodni Nerona” Henryka Siemiradzkiego w Petersburgu (1877) i Moskwie (1879), „Biuletyn Historii Sztuki” 62, 3-4, 2000
* A. Kozak, Sakralizacja form obrazowych w sztuce XIX wieku. Stan badań i problemy, „Biuletyn Historii Sztuki” 50, 1-2, 1988
* H. Stępień, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914, t. 1, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990; t. 2: razem z M. Liczbińską, Materiały źródłowe, lata 1828-1914, Warszawa 1994; t. 3: lata 1856-1914, Warszawa 2003

Przed rozpoczęciem zajęć wskazane są opanowane istotne wiadomości z historii sztuki wcześniejszych wieków; bez tej wiedzy nie jest możliwe zrozumienie nurtów historycznych w sztuce XIX w.; student musi ponadto znać podstawowe lektury z literatury pięknej.

- Ocena umiejętności rozpoznawania stylu, ikonografii a następnie znajomości najważniejszych dzieł sztuki (autorstwo, czas powstania, treści ideowe) determinujących ogólne tło artystyczne
- Ocena poziomu merytorycznego prezentacji
- Ocena stopnia zaangażowania w realizację programu
- Ocena poziomu publicznej prezentacji
- Rzetelność wykonywania zadań
- Frekwencja
- Umiejętność uzasadniania wykorzystywanych informacji wskazanych przez wykładowcę oraz samodzielnie zgromadzonych
- Adekwatność do tematyki zadań
- Oryginalność i innowacyjność realizacji zadań

31.10.2023