podstawowe

stacjonarnie

Celem kursu jest zapoznanie studenta z szeroką problematyką historii sztuki – architektury, elementów urbanistyki, malarstwa, rzeźby i nowych form przekazu artystycznego, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki od końca XIX w. do czasów współczesnych. Wykład ma na celu uwrażliwienie studentów na dynamikę przemian sztuki i jej powiązań z problemami projektowymi na różnych etapach jej rozwoju. W toku wykładu liczne powroty do sztuki dawnej służą lepszemu i pogłębionemu rozumieniu teraźniejszości. Wykład obejmuje chronologiczne omówienie dziejów sztuki oraz porusza zagadnienia formy, funkcji i znaczenia dzieła sztuki obecnie i w przeszłości. Problemy artystyczne omawiane są w kontekście przemian kulturowych. Kluczowym zagadnieniem, który stanowi pewną osnowę wykładanych treści jest przestrzeń oraz jej rozumienie w różnych epokach historycznych i w sztuce współczesnej. Celem wykładu jest także wspomaganie procesu samodzielnego poszerzania wiedzy, praktycznej analizy i opisu sztuki, a także krytycznego podejścia do dzieła historycznego i współczesnego.

Terminy i pojęcia - kultura, sztuka, estetyka, filozofia, teoria sztuki. Historyczne przemiany pojęcia "sztuka"; Sztuka prehistoryczna na świecie i w Polsce. Malarstwo jaskiniowe i sztuka ludów pierwotnych jako inspiracja w sztuce współczesnej; Kultura starożytnej Grecji; Sztuka późnoklasyczna i hellenistyczna; Sztuka Etrusków i kultura starożytnego Rzymu; Sztuka wczesnochrześcijańska; Filozofia neoplatońska jako podstawa estetyki średniowiecznej; Sztuka bizantyńska - architektura i malarstwo monumentalne. Ekspansja sztuki bizantyńskiej (Ruś, Grecja, Macedonia, kraje bałkańskie). Malarstwo ikonowe; Sztuka na zachodzie Europy po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego; "Renovatio Imperii Romani"; Benedykt z Clairvaux i opat Sugeriusz  - nurty estetyki i sztuki średniowiecznej; Architektura, rzeźba i malarstwo w okresie romańskim; Kształtowanie gotyku. Idea katedry gotyckiej. Rzeźba i malarstwo gotyckie; Między średniowieczem i nowożytnością - przełom w malarstwie włoskim ok. 1300; XV-wieczne malarstwo niderlandzkie; Kultura Renesansu. Filozofia i estetyka Odrodzenia.  Narodziny sztuki renesansowej we Włoszech; Dojrzały renesans włoski - Leonardo, Michał Anioł i Rafael; Kultura i sztuka renesansu poza Włochami; Sztuka manieryzmu; Okres reformacji w Europie; Kontrreformacja - sobór trydencki i jego znaczenie dla sztuki; Kultura baroku - wielość i złożoność postaw estetyczno-filozoficznych; Akademizm i akademicka teoria sztuki; Rewolucja przemysłowa i jej znaczenie dla dziejów kultury; Oświecenie a kultura rokoka; XIX-wieczny historyzm i eklektyzm; Klasycyzm w sztuce XIX wieku; Malarstwo akademickie; Romantyzm w XIX-wiecznym malarstwie; nazareńczycy i prerafaelici; realizm; malarstwo pejzażowe do połowy XIX w.; Impresjoniści i sztuka postimpresjonistyczna; Symbolizm i różne oblicza secesji; Styl narodowy, wernakularny i swojski w Europie Środkowej; Zmiany światopoglądowe i kulturowe na początku XX wieku. Estetyka wczesnej awangardy. Awangardowe kierunki początku XX wieku: fowizm, ekspresjonizm, kubizm, futuryzm; "Czas Awangard" - początek nurtów awangardowych około roku 1905; Fowiści; ekspresjonizm niemiecki: Twórczość artystów kręgu "Die Brucke" i "Der Blaue Reiter"; Pablo Picasso i kubizm. Twórczość Picassa po kubizmie; futuryzm w sztuce i kulturze, aeropiktura; Wassily Kandinsky - początki malarstwa abstrakcyjnego; Piet Mondrian i abstrakcja geometryczna - neoplastycyzm, elementaryzm i grupa "De Stijl". Znaczenie Bauhausu; awangarda rosyjska - łuczyzm, suprematyzm, konstruktywizm, produktywizm; ruch dadaistyczny w Europie i Nowym Jorku. Koncepcja anty-sztuki; malarstwo metafizyczne i surrealizm w latach 30. XX w.; sztuka poza Awangardą - Ecole de Paris; Sztuka a systemy totalitarne w XX w.; malarstwo polskie w 20-leciu międzywojennym - nurt kolorystyczny; polska awangarda artystyczna między wojnami i jej związki ze sztuką europejską; sztuka po II wojnie światowej - ekspresjonizm abstrakcyjny i informel. Paryż - Nowy Jork; założenia estetyczne Wielkiej Awangardy połowy XX w.; estetyka i filozofia postmodernizmu; neodadaizm, pop-art., Nowy Realizm; początki i rozwój happeningu na świecie i w Polsce; sztuka w działaniu - Fluxus, performance, body-art., Akcjoniści Wiedeńscy; nurt abstrakcji geometrycznej. W stronę minimalizmu i konceptualizmu. Sztuka optyczna i kinetyczna; sztuka w nowej przestrzeni - land-art. i arte povera; sztuka lat 80. - "new painting" (hiperrealizm, transawangarda); neoekspresjonizm; "Young British Sculptors"; graffiti i sztuka ulicy; nowe media w sztuce współczesnej. Pluralizm idei w sztuce światowej po roku 2000; malarstwo monumentalne – jego tradycja i współczesność, zależność od architektury; sztuka polska po II wojnie światowej - wprowadzenie doktryny socrealizmu; konflikty sztuki i ideologii; kontynuacja tradycji przedwojennych - koloryzm i awangarda; 2 połowa lat 50. - czas "odwilży politycznej" i wzmożenia eksperymentów formalnych w polskiej sztuce. Twórczość Tadeusza Kantora oraz artystów kręgu II Grupy Krakowskiej; kształtowanie się nurtu "sztuki niezależnej" w latach 80. Tendencje neoekspresjonistyczne ("nowi dzicy" i warszawska "Gruppa"); lata 90. w sztuce polskiej i zwrot ku nowym środkom artystycznego przekazu (nowe media: fotografia, wideo, środki masowego przekazu, fascynacja nowoczesną techniką); sztuka i ciało człowieka - tzw. "sztuka krytyczna"; sztuka polska po 2000 roku – powrót tradycyjnego malarstwa i wielość postaw artystycznych.

Tematyka wykładu i zagadnienia prezentowane na zajęciach niekiedy ulegają zmianie, tak aby dostosować je do potrzeb studentów oraz problemów i poszukiwań artystycznych, które ich nurtują. 

wykład problemowy z prezentacją multimedialną (możliwa dyskusja dydaktyczna)

W szczególnie uzasadnionych przypadkach (zgodnych z obowiązującymi przepisami w Uczelni) dopuszcza się realizację zajęć w formie zdalnej z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość rekomendowanych i wspieranych przez Uczelnię – platformy e-learningowej, narzędzi Microsoft Office365 i poczty elektronicznej.

Literatura podstawowa:

D. Ghirardo, Architektura po modernizmie, Wydawnictwo VIA 1999

E. Gombrich, O sztuce, Arkady, Warszawa 2000

J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto, kilka wydań.

M. Rzepińska, Historia koloru w dziejach  malarstwa europejskiego, Kraków 1983

M. Rzepińska, Siedem wieków malarstwa europejskiego, kilka wydań.

A.Pevsner,  Historia architektury europejskiej, Warszawa 1979

Sztuka Świata  [t.1-10], Warszawa 1990-1999.

W. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, kilka wydań.

A. Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2005

Ch. Jencks, Architekturapostmodernistyczna, Warszawa 1987

Słownik sztuki XX wieku, Warszawa 1998

M. Dantini, Sztuka współczesna, Warszawa 1998

M. Gołaszewska, Estetyka współczesności", Kraków 2001

C. Tomkins, Duchamp. Biografia", Warszawa 1996

A. Włodarczyk-Kulak, M. Kulak, Główne kierunki artystyczne w sztuce XX i XXI wieku", Warszawa-Bielsko-Biała 2010

Literatura poszerzona:

Dzieje sztuki polskiej, WSiP, Warszawa 1986

Dzieje sztuki powszechnej, WSiP, Warszawa 1986

Historia Sztuki 1000-2000, oprac. Zbiorowe, Warszawa 2000.

J. Kębłowski, Dzieje sztuki polskiej. Panorama zjawisk od gotyku do współczesności, Warszawa 1987.

P. Meyer, Historia sztuki europejskiej, kilka wydań.

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. S. Kozakiewicz, kilka wydań.

W. Tatarkiewicz, Historia estetyki, kilka wydań.

W. Tomkiewicz, Piękno wielorakie, Warszawa 1971.

Przedmiot wymaga wstępnej znajomości dziejów sztuki na poziomie maturalnym.

na ocenę 3: student potrafi udzielić prawidłowej odpowiedzi na większość (51%) pytań w trakcie egzaminu pisemnego;

na ocenę 3,5: student potrafi udzielić prawidłowej odpowiedzi na większość (62%) pytań w trakcie egzaminu pisemnego;

na ocenę 4: student potrafi udzielić prawidłowej odpowiedzi na większość (73%) pytań w trakcie egzaminu pisemnego;

na ocenę 4,5: student potrafi udzielić prawidłowej odpowiedzi na większość (84%) pytań w trakcie egzaminu pisemnego;

na ocenę 5: student potrafi udzielić prawidłowej odpowiedzi na większość (95%) pytań w trakcie egzaminu pisemnego;

na ocenę 5,5: student potrafi udzielić prawidłowej odpowiedzi na wszystkie (100%) pytania w trakcie egzaminu pisemnego

30.09.2024