Podstawowe

stacjonarnie

Doskonalenie i poszerzanie wiedzy na temat najnowszych zjawisk w sztuce współczesnej w kontekście sztuki XIX i XX w.

Zajęcia powinny przede wszystkim zaznajomić z najistotniejszymi tendencjami w sztuce od ok. r. 1900 do lat ostatnich; obejmują zjawiska dotyczące malarstwa, rzeźby oraz innych sztuk wizualnych. Nacisk położony jest zarówno na nurty awangardowe, jak i postawy tradycyjne w sztuce europejskiej i amerykańskiej. Konieczne jest opanowanie założeń teoretycznych poszczególnych kierunków, znajomość dzieł i umiejętność ich opisu. Oczywiście, wymagana jest znajomość najnowszej sztuki polskiej w kontekście historii zjawisk artystycznych ostatniego stulecia.
Program obejmuje charakterystykę najnowszych tendencji pojawiających się w sztuce współczesnej w kontekście sztuki XIX i XX w., z analizą uwarunkowań geopolitycznych, socjologicznych i kulturowych w kształtowaniu się koncepcji plastycznych. Podkreśla się wpływ rozwiązań technologicznych na sposoby obrazowania w sztuce współcz. oraz naświetla się idee artyst. przekazu. Osobno omawia się życiorysy i twórczość najwybitniejszych twórców – zarówno zagranicznych, jak i polskich. Wybór artystów ustalany jest wspólnie, odgrywają tu zainteresowania studenta. Rolą prowadzącego jest naświetlenie kontekstów oraz wskazanie literatury przedmiotu.

Są to zajęcia aktywne, łączące wykład z ćwiczeniami nie tylko w sali wykładowej. Zajęcia prowadzone są zarówno w rodzimych placówkach muzealnych, jak i w galeriach europejskich. Odwiedzane są zarówno wystawy bieżące w muzeach, jak i prywatnych galeriach Krakowa. Osobno przewidziane są wizyty w znaczących pod wzgl. architektonicznym krakowskich kościołach XX w. (np. modernistycznym kościele na Górze Borkowskiej z witrażami proj. W. Taranczewskiego bądź w kościele z polichromią J. Nowosielskiego na Azorach).
Przygotowanie zajęć (w celu zaliczenia semestru) obejmuje znajomość, analizę problemową twórczości wskazanego problemu artystycznego oraz zwięzłe omówienie „tematu zajęć” (wybrany fenomen w sztuce, dzieło, biografia artysty) w oparciu o publikacje naukowe. Studenci muszą także ćwiczyć pisanie tekstów, co związane jest z pisemnymi pracami magisterskimi. Dlatego prosi się o przedstawienie tekstu na wybrany temat (max 3 strony). Esej należy opatrzyć literaturą przedmiotu – przypisami i bibliografią (min 3 pozycje), wg zaleconego wzoru bibliograficznego. Ponadto warunkiem zaliczenia jest poprawne wypełnienie testów – ich celem jest nauka rozpoznawania poszcz. reprodukcji dzieł omawianych podczas zajęć. Warto w trakcie zajęć ćwiczyć pamięć wzrokową (stąd wymagana obecność w trakcie zajęć). Zajęcia oparte są nie tylko o wskazaną uprzednio literaturę przedmiotu, ale i o badania własne prowadzącego zajęcia.

Wybrana literatura podstawowa:
* J. Tietz, Historia architektury XX wieku, Köln 1998
* Ch. Jencks, Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987
* Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, Warszawa 1980
* A. Kotula, P. Krakowski, Rzeźba współczesna, Warszawa 1980
* B. Rose, Malarstwo amerykańskie XX wieku, Warszawa 1991
* U. Czartoryska, Od Pop-artu do sztuki konceptualnej, Warszawa (również późniejsze wydania)
* P. Krakowski, O sztuce nowej i najnowszej, Warszawa 1981
* T. Rudomino, Mały leksykon sztuki współczesnej. Od abstrakcji amerykańskiej do postmodernizmu, Warszawa 1990
* M. Giżycki, Słownik kierunków, ruchów i kluczowych pojęć sztuki drugiej połowy XX wieku, Gdańsk 2002
* Sztuka po roku 1900. Modernizm. Antymodernizm. Postmodernizm, oprac. Hal Foster, Rosalind Krauss, Yve-Alain Bois, Benjamin H.D. Buchloh, David Joselit, Warszawa 2023.
Wybrana literatura uzupełniająca:
* G. Taylor, Bauhaus, Warszawa 1977
* M. Porębski, Kubizm, Warszawa 1980
* M. Kossakowska, Teoria awangardy francuskiej. Puryzm i jego twórcy, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980 – (Studia z Historii Sztuki, t. XXX)
* T. Gryglewicz, Obraz maszyny w sztuce XX wieku, „Biuletyn Historii Sztuki” LIII, 1981, nr 3, s. 309–324
* Ch. Baumgarth, Futuryzm, Warszawa 1978
* P. Overy, De Stlij, Warszawa 1979
* H. Richter, Dadaizm, Warszawa 1983
* A. Turowski, W kręgu konstruktywizmu, Warszawa 1979
* K. Janicka, Surrealizm, Warszawa 1973
* J. Willett, Ekspresjonizm, Warszawa 1976
* A. Kępińska, Żywioł i mit. Żywioł i chaos jako wartość w sztuce action painting w świetle badań nad strukturą mitów i „świadomością mityczną”, Kraków 1983
* P. Rypson, Mail Art, czyli Sztuka Poczty, Warszawa 1985
* E. Kuryluk, Hiperrealizm – Nowy realizm, Warszawa 1979
* D. Abadie, Amerykański hiperrealizm, tłum. H. Kęszycka, Warszawa 1981
* R. Grygorowicz, Graffiti – Sztuka czy wandalizm. Polskie mury, Toruń 1991
* D. Kuspit, Koniec sztuki, Gdańsk 2006
* C. Greenberg, Obrona modernizmu. Wybór esejów, oprac., red. G. Dziamski, Kraków 2006
Sztuka polska w XX wieku:
* A. Olszewski, Nowa forma w architekturze polskiej, 1900-1925, Warszawa 1967
* J. Pollakówna, Malarstwo polskie. Między wojnami 1918-1939, Warszawa 1982
* Posągi i ludzie. Rzeźba polska dwudziestolecia międzywojennego, oprac. A. Melbechowska-Luty, Warszawa 2005
* A. Turowski, Konstruktywizm polski. Próba rekonstrukcji nurtu 1921-1934, Wrocław-Warszawa-Gdańsk-Łódź 1981
* Współczesne problemy krytyki artystycznej. Materiały z sesji, Warszawa 9-10 III 1972, praca zbiorowa, Wrocław-Warszawa-Gdańsk 1973
* A. Osęka, Spojrzenie na sztukę, Warszawa 1987
* A. Wojciechowski, Młode malarstwo polskie 1944-1974, Wrocław-Warszawa-Gdańsk-Łódź 1983
* M. Porębski, Deska, Warszawa 1997
* M. Porębski, Pożegnanie z krytyką, Kraków-Wrocław 1983
* M. Porębski, Polskość jako sytuacja, Kraków 2002
* M. Porębski, Krytycy i sztuka, Kraków 2003
* M. Porębski, Nowosielski, Kraków 2003
* K. Czerni, Rezerwat sztuki. Tropami artystów polskich XX wieku, Kraków 2000
* J. Ludwiński, Epoka błękitu, Kraków 2003
* G. Dziamski, Lata dziewięćdziesiąte, Poznań 2000
* J.S. Wojciechowski, Postmodernistyczna kultura sztuk pięknych, Warszawa 1995
Wybrane zagadnienie artystyczne przygotowywane i prezentowane w czasie zajęć przez studentów: Feminizm a sztuka ostatniego stulecia, i wskazana literatura przedmiotu:
* M. Lisiewicz, Dyskursy nauki a wizerunki ciała w zachodniej i amerykańskiej sztuce lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, „Atrium Quaestiones” VIII, 1997
* A. Jakubowska, Kobieta wobec seksualności – podporządkowana, uwikłana czy wyzwolona? O kilku aspektach twórczości Natalii LL z perspektywy psychoanalizy Lacanowskiej, „Atrium Quaestiones” VIII, 1997
* I. Kowalczyk, Wątki feministyczne w sztuce polskiej, „Atrium Quaestiones” VIII, 1997
* G. Pollock, Polityka teorii: pokolenia i geografie. Teoria feministyczna i historie historii sztuki, „Atrium Quaestiones” VIII, 1997
* G. Porter, Przejrzeć przez konkret: feministyczne spojrzenie na muzea, w: Muzeum sztuki. Antologia, red. M. Popczyk, Kraków 2005
* L. Nead, Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność, tłum. E. Franus, Poznań 1998

Wymagania wstępne: zasadnicze wiad. z historii oraz dziejów sztuki. Podst. znajomość historii filozofii i przemian w naukach psychologicznych. Student/ka musi znać podstawowe lektury z literatury pięknej XX w.

- Ocena umiejętności rozpoznawania formy, treści, kontekstu kulturowego a następnie znajomości najważniejszych dzieł sztuki (autorstwo, czas powstania, treści ideowe) determinujących ogólne tło artystyczne
- Ocena poziomu merytorycznego prezentacji
- Ocena stopnia zaangażowania w realizację programu
- Ocena poziomu publicznej prezentacji
- Rzetelność wykonywania zadań
- Frekwencja
- Umiejętność uzasadniania wykorzystywanych informacji wskazanych przez wykładowcę oraz samodzielnie zgromadzonych
- Adekwatność do tematyki zadań
- Oryginalność i innowacyjność realizacji zadań

31.10.2023