Podstawowe

- Stacjonarnie, zdalnie

Zajęcia mają na celu zaprezentowanie i przedyskutowanie praktyk łączenia, powtórnego wykorzystywania i powielania elementów składających się na dzieło sztuki jako metod pracy artystycznej. W trakcie zajęć prezentujemy historyczną perspektywę cytowania i komponowania dzieł sztuki z istniejących już fragmentów począwszy od starożytności po sztukę najnowszą.

Przedmiot ma na celu zaprezentowanie i przedyskutowanie teorii oraz praktyk łączenia, powtórnego wykorzystywania i powielania elementów składających się na dzieło sztuki jako metod pracy artystycznej. Prowadzenie przedmiotu przez dwóch pracowników naukowych o doświadczeniu praktycznym oraz teoretycznym ma charakter innowacyjny i ma na celu zarówno wzbogacenie wiedzy studentów, jak i otwarcie ich na współczesny transdyscyplinarny charakter sztuk wizualnych. Jest też autorskim programem analizującym procesy twórcze od starożytności po współczesność, dając studentom narzędzia do krytycznej analizy i poszerzenia własnych metod pracy.

Kluczowym momentem z punktu widzenia budowania świadomości pojęć takich jak montaż, fotomontaż, collage, bricolage jest okres I połowy XX wieku, kiedy na gruncie rozmaitych dziedzin sztuki niemal równocześnie zjawiska te zyskały na intensywności, a przede wszystkim pojawiła się teoretyczna refleksja na ich temat, której najbardziej rozwiniętą postacią wydaje się koncepcja montażu filmowego Siergieja Eisensteina. Klasyczny modernizm będzie zatem punktem węzłowym, ale i wstępem do współczesności – epoki, w której remix, recycling i wszelkie inne formy zawłaszczania i przetwarzania sztuki zjednoczyły w sobie tradycję awangardy i popularnej kultury masowej stając się rdzeniem artystycznego języka ukształtowanego przez twórców takich jak Andy Warhol, Gerhard Richter czy Wolfgang Tillmans.

Niezwykle istotnym aspektem zajęć jest ich wymiar antropologiczny, filozoficzny i estetyczny (Walter Benjamin, Claude Lévi-Strauss, Gilles Deleuze czy Giorgio Agamben), a więc próba zrozumienia na czym polega montaż? Jakie daje strukturalne możliwości? Jak wpływa na percepcję dzieła sztuki? Jak sytuuje się wobec kategorii oryginalności? I wreszcie, w jaki sposób funkcjonuje w różnych mediach, a zatem na przykład jakie są formalne podobieństwa i różnice pomiędzy montażem obrazu filmowego i malarskiego? Dzieła muzycznego i sztuki video?

W czasie zajęć studenci poznają:
- teoretyczne i filozoficzne podłoże koncepcji montażu w kulturze (w sztukach wizualnych, muzyce, literaturze i filmie)
- historię praktyk montażowych od starożytności do współczesności
- różnice i podobieństwa w praktykach montażowych w epokach preindustrialnej, industrialnej i postindustrialnej
- definicje i przykłady praktyk kolażu, asamblażu, instalacji, fotomontażu, fotokolażu, wideo found footage, samplingu, apropriacji etc.

Studenci uczą się rozpoznawać praktyki montażowe we własnej twórczości a także przygotowują prace montażowe w wybranych technikach.

Zajęcia opierają się na praktyce wykładu umożliwiającego podmiotowe uczestnictwo studentów. Niektóre z zagadnień omawiane są w sposób konwersatoryjny i połączone są z dyskusją. Wykładom towarzyszą prezentacje materiałów fotograficznych, filmowych i muzycznych.

Części teoretycznej towarzyszy część praktyczna opierająca się na tworzeniu własnych działań montażowych w różnych mediach artystycznych.

Appropriation, red. D. Evans (Documents of Conemporary Art), London 2009.

Roland Barthes, Śmierć autora, „Teksty drugie: teoria literatury, ktytyka, interpretacja”, nr 1/2 (54/55), 1999, s. 247-251.

Chris Cutler, Plądrofonia, [w:] Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. Ch. Cox, D. Werner, Gdańsk 2010, s. 179-204.

Gilles Deleuze, Różnica i powtórzenie, przeł. Bogdan Banasiak i Krzysztof Matuszewski, Warszawa 1997.

Gilles Deleuze, Nietzsche i filozofia, tłum. Bogdan Banasiak, Łódź 2012.

Siergiej Eisenstein, Film czwartego wymiaru, w: tegoż, Wybór pism, Warszawa 1959, s. 318-336.

Dale Kinney, Instances of Appropriation in Late Roman and Early Christian Art, “Essays in Medieval Studies 28, 2012, s. 1-22.

Claude Levi-Strauss, Myśl nieoswojona, tłum. Andrzej Zajączkowski, Warszawa 1969.

Bogumiła Mika, Sposoby użycia cytatu muzycznego jako strategia interstylistyczna, http://www.polmic.pl/images/stories/pliki/Forum2005-Mika-Sposobyuzyciacytatumuz.pdf .

Paweł Mościcki, Godard. Pasaże, Kraków-Warszawa 2010.

Friedrich Nietzsche, Wiedza radosna, tłum. Leopold Staff, Warszawa 2004.

Dziga Vertov, Człowiek z kamerą. Wybór pism, Warszawa 1976.

Aby Warburg, Atlas obrazów Mnemosyne, red. P. Brożyński, M. Jędrzejczyk, Kraków 2015.

Mario Slugan, Gerd Gemünden, Johannes von Moltke, Montage as Perceptual Experience: Berlin Alexanderplatz from Döblin to Fassbinder, Rochester 2017.

Ocena dotyczy frekwencji, aktywności oraz realizacji i prezentacji pracy końcowej, będącej praktycznym podsumowaniem teoretycznych rozważań przyswojonych w trakcie zajęć. 

30.01.2024