kierunkowe

stacjonarnie

Celem przedmiotu jest zapoznanie przyszłych konserwatorów z zagadnieniami związanymi z restauracją malowideł ściennych - jej teorią, założeniami, historią, różnymi aspektami ekspozycji i aranżacji, zasadami i możliwościami rekonstrukcji. Ćwiczenia praktyczne mają za zadanie przygotowanie studentów do realizacji tych zagadnień w praktyce – nabycie umiejętności uzupełniania ubytków warstwy malarskiej malowideł ściennych oraz ich rekonstrukcji, w tym podejmowania decyzji co do zakresu i charakteru uzupełnień w aspekcie estetycznym.

Zajęcia terenowe mają na celu umożliwienie kontaktu studenta z realnymi obiektami, nabycie i ugruntowanie umiejętności praktycznych z zakresu konserwacji i restauracji malarstwa ściennego, ale też pracy zespołowej, współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin, współpracy z właścicielem obiektu, prezentacji zagadnień konserwatorskich i restauratorskich właścicielowi obiektu i miejscowej społeczności oraz przedstawicielom służb konserwatorskich.

• Zagadnienia estetyczne związane z restauracją malowideł ściennych; różne aspekty ekspozycji malowideł ściennych w obiektach zabytkowych; potrzeba rekonstrukcji w malowidłach ściennych; praktyczne wykonanie założeń estetycznych – ekspozycyjnych i aranżacyjnych – zasady i metody uzupełniania ubytków warstwy malarskiej w malowidłach ściennych i rekonstrukcji; podejmowanie decyzji co do zakresu i charakteru uzupełnień w aspekcie estetycznym.
• Samodzielna praca studencka - pisemne opracowanie referatu, w oparciu o literaturę, z publiczną, multimedialną prezentacją w gronie kolegów. Dyskusja.
• Prace terenowe; poza merytorycznymi działaniami badawczymi, konserwatorskimi, restauratorskimi i dokumentacyjnymi, przygotowują studentów do organizacji prac terenowych, współpracy zespołowej, kierowania pracami w zespole, przestrzegania bezpieczeństwa w obiekcie, współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin nauki w kwestiach badawczych, współpracy z właścicielem obiektu, prezentacji zagadnień konserwatorskich właścicielowi obiektu i miejscowej społeczności oraz przedstawicielom służb konserwatorskich. W miarę możliwości zapoznanie studentów z wybranymi realizacjami konserwatorskimi - wycieczki do obiektów zabytkowych w regionie pracy - ich krytyczna ocena i dyskusja.

• Wykład ilustrowany.
• Ćwiczenia - studencka praca z uzupełniania ubytków warstwy malarskiej na obiekcie ćwiczeniowym.
• Praca własna studenta – referat; praca pisemna wraz z jej multimedialną prezentacją.
• Ćwiczenia w obiekcie zabytkowym w terenie, wraz z opracowaniem dokumentacji z przeprowadzonych prac.
• Konsultacje, korekty i dyskusja dotyczące realizowanych ćwiczeń.

Obowiązkowa:

• Dutkiewicz J.E., Sentymentalizm, autentyzm, automatyzm, „Ochrona Zabytków”, 14, 1961, nr 1-2, s. 3-16.
• Laurencich F., Retusz warstwy malarskiej – sposoby, metodologie, techniki, materiały spełniające zasady odróżnialności, odwracalności, spójności, nieingerowania i stabilności, w: Sztuka konserwacji. Materiały z konferencji z okazji 50-lecia WKiRDS ASP w Warszawie, 1997, s. 85-87.
• Matuszczyk M., Materiały do retuszy malowideł ściennych na tynku: stosowane dawniej i dziś, Biuletyn informacyjny konserwatorów dzieł sztuki 12, no. 3 (2001), Wydawnictwo Konserwatorów Dzieł Sztuki, Łódź, Polska s. 60-61.
• Matuszczyk M., Retusze na malowidłach ściennych z wykorzystaniem wybranych spoiw akrylowych, w: Od badań do konserwacji – Materiały z konferencji 23-24 października 1998, Toruń 2002,
s. 261-267.
• Mora P., Mora L., Philippot P., Conservation of Wall Paintings, Butterworths, 1984.
• Pieńkowska H., Problemy estetyczne konserwacji malarstwa ściennego we Włoszech, Ochrona zabytków 19/2, 1966, 73, s. 23-36.
• Roznerska-Świerczewska E., Problematyka uzupełnień uszkodzonych malowideł ściennych, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, 34, 2005, s. 351-368.
• Sawicki T., Granice retuszu. Sztuka konserwacji. Materiały z konferencji z okazji 50-lecia WKiRDS ASP w Warszawie, 1997, s. 77-83.
• Sawicki T., Konserwacja malowideł ściennych. Problemy estetyczne. Historia, teoria, praktyka. Warszawa 2010.
• Sztuka konserwacji i restauracji: Cesare Brandi (1906-1988), jego myśl i debata o dziedzictwie: sztuka konserwacji - restauracji w Polsce, red. I. Szmelter, M. Jadzińska, Warszawa 2007.
• Ostaszewska M., Aranżacja - rekonstrukcja – ekspozycja. Próba uściślenia pojęć, Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, t. 9, cz. 2, 2008, s. 28-35.
• Zalewski W., Problemy estetyczne konserwacji malarstwa ściennego u progu XXI wieku, „Ochrona Zabytków”, 44, 1991, nr 3, s. 151–153.
• Zalewski W., Rozwiązania estetyczne kształtujące się w malarstwie ściennym w procesie konserwacji i restauracji, [w:] Szmit-Naud E., Rouba B., Arszyńska J. (red.), Wokół zagadnień estetyki zabytku po konserwacji i restauracji, Toruń-Warszawa 2012, s. 257-268.

Uzupełniająca:

• Biały I., Roznerska M., Badanie możliwości zastosowania metylocelulozy jako spoiwa farb do punktowania malowideł ściennych, Acta UNC Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z.12, Toruń 1987, s. 45-70.
• Brandi C., Teoria restauracji, Warszawa 2006.
• Ciabach J., Właściwości żywic sztucznych stosowanych w konserwacji zabytków, Toruń 2001, s. 61-64, 117-118.
• Chrzanowski T., Rekonstrukcja - odtworzenie – makieta, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 39, 1977, nr 2, s. 238–239.
• Chrzanowski T., Problemy estetyczne w konserwacji zabytków ruchomych, „Ochrona Zabytków”, 33, 1980, z. 2., s. 165–169.
• Furdyna J., Artystyczna funkcja pracy konserwatora, „Ochrona Zabytków”, 23, 1970, z. 4, s. 243–248.
• Krasnowolski B., Ochrona zabytków, historia, doktryny, systemy prawne, Kraków 2023 r.
• Marconi B., O sztuce konserwacji, Arkady, Warszawa, 1982.
• Furdyna J., Wybór wartości i inne zagadnienia teoretyczne w konserwacji dzieł sztuki, Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowi, t. 9, cz. 2, 2000, s. 19–26.
• Kornecki M., Granice interwencji i aranżacji konserwatorskiej, „Ochrona Zabytków”, 29, 1980, nr 4, s. 298–305.
• Krzyżanowski L., Kolokwium poświęcone estetycznym problemom konserwacji malowideł ściennych, 4–6 października 1965, „Ochrona Zabytków”, 19, 1966, z. 2, s. 84–92.
• Roznerska M., Zastosowanie farb fluorescencyjnych do odróżniania punktowań i rekonstrukcji malowideł ściennych od oryginałów, AUNC. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. 8, Toruń 1979.
• Stec M., Rekonstrukcja, jej miejsce i zakres w konserwacji dzieł sztuki, w: Sztuka Konserwacji. Materiały z konferencji z okazji pięćdziesięciolecia Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Warszawie 24 i 25 października 1997, s. 35–45.
• Schulze-Głazik G., Potrzeba rekonstrukcji w iluzjonistycznym monumentalnym malarstwie ściennym epoki baroku - rozważania nad konserwacją-restauracją dzieł sztuki, w: Wokół zagadnień estetyki zabytku po konserwacji i restauracji, Warszawa-Toruń 2012,
s. 296–310.
• Schulze-Głazik G., Kiedy potrzebna jest rekonstrukcja ? „Renowacje”, 1999, nr 1, s. 34-38.
• Schulze-Głazik G., Problemy konserwacji estetycznej barokowych malowideł ściennych, „Renowacje”, 1999, nr 1, s. 46-59.
• Szmelter I., Współczesna teoria konserwacji i restauracji dóbr kultury. Zarys zagadnień, „Ochrona Zabytków”, 59, 2006, z. 2, s. 5–38.

• Przed rozpoczęciem zajęć z przedmiotu Konserwacja i Restauracja Malowideł Ściennych, s. 6, konieczne jest ukończenie kursu podstawowego w zakresie konserwacji malowideł ściennych, s. 5.

Aby uzyskać zaliczenie przedmiotu dopuszcza się max. 2 nieobecności nieusprawiedliwione na zajęciach stacjonarnych; wykonanie ćwiczenia z uzupełniania ubytków warstwy malarskiej oraz oddanie i zaprezentowanie referatu.
Aby uzyskać pozytywną ocenę końcową wymagane jest min. 51 % obecności na zajęciach terenowych (zob. Regulamin Zajęć Terenowych w Katedrze Konserwacji i Restauracji Malowideł Ściennych).

Ocena końcowa jest wypadkową ocen z poszczególnych elementów składowych:
− na ocenę 3,0: wymagana jest realizacja ćwiczenia z uzupełniania ubytków warstwy malarskiej na poziomie dostatecznym, oddanie i zaprezentowanie referatu na poziomie dostatecznym, pozytywna ocena z egzaminu oraz zajęć terenowych;
− na ocenę 4,0: wymagana jest realizacja ćwiczenia z uzupełniania ubytków warstwy malarskiej na poziomie dobrym, oddanie i zaprezentowanie referatu na poziomie dobrym, dobra ocena z egzaminu i zajęć terenowych;
− na ocenę 5,0: wymagana jest realizacja ćwiczenia z uzupełniania ubytków warstwy malarskiej na poziomie bardzo dobrym, oddanie i zaprezentowanie referatu na poziomie bardzo dobrym, bardzo dobra ocena z egzaminu i zajęć terenowych, oraz aktywny udział w zajęciach;
− na ocenę 5,5: wymagana jest realizacja ćwiczenia z uzupełniania ubytków warstwy malarskiej na poziomie celującym, oddanie i zaprezentowanie referatu na poziomie celującym, celująca ocena z egzaminu i zajęć terenowych, oraz ponadprogramowe zaangażowanie i aktywność na zajęciach.
W przypadku rozbieżnych ocen z poszczególnych składowych wyliczana jest średnia (od 3,25 do 3,74 jest 3,5; od 3,75 do 4,24 jest 4,0; od 4,25 do 4,74 jest 4,5; od 4,75 do 5,24 jest 5,0; od 5, 25 jest 5,5).

luty 2025 r.