podstawowe

stacjonarnie

Zapoznanie studenta z kształtowaniem się europejskiej ikonografii religijnej i świeckiej.

Celem przedmiotu jest przekazanie podstawowej wiedzy na temat dziejów ikonografii sztuki europejskiej od czasów wczesnochrześcijańskich do końca ery nowożytnej. W trakcie zajęć zostaną zaprezentowane społeczne, religijne, filozoficzne i historyczne okoliczności kształtowania się typów i schematów ikonograficznych, a także ich bezpośrednie źródła tekstowe i dzieła prototypy dla poszczególnych rozwiązań. Będą omówione sposoby kodyfikacji ikonografii, takie jak rozporządzenia władz kościelnych, traktaty o malarstwie i rzeźbie, kompendia ikonograficzne, zbiory emblematów itp. Poznamy specyfikę ikonografii w różnych epokach, a zwłaszcza kształtowanie i ugruntowanie schematów ikonograficznych sztuki chrześcijańskiej w starożytności i średniowieczu, ich modyfikacje w okresie reformacji i kontrreformacji, rozwój nowych „świeckich” gatunków ikonograficznych w dobie nowożytnej, a także postępującą indywidualizację „języka” ikonografii w XIX i na początku XX wieku. Zaprezentujemy też problem ścisłego powiązania formy, tematu i treści dzieła sztuki, a także wskażemy środki stosowane w dawnych epokach dla wzmożenia przekazu treściowego dzieła na widza.

Celem wykładu jest zapoznanie studenta z procesami kształtowania i przemian ikonografii europejskiej sztuki religijnej i świeckiej. Student zapozna się z podstawowymi ujęciami ikonograficznymi, związanymi z nimi treściami oraz kontekstem historycznym w jakim owe ujęcia się kształtowały. Równocześnie przybliżona zostanie specyfika i metody badań nad ikonografią, czego celem będzie wprowadzenie do samodzielnych poszukiwań w tym zakresie

Ikonografia hagiograficzna c.d.
Personifikacje, alegorie i symbolika: terminologia, źródła, funkcjonowanie w sztuce
Emblematyka: budowa emblematu i funkcjonowanie w sztuce
Wybrane zagadnienia ikonografii władzy świeckiej (obrazowanie rytuałów, stroje, insygnia, symbolika)
Przestrzeń ceremonialna. Wybrane zagadnienia ikonografii siedzib reprezentacyjnych
Wybrane zagadnienia ikonografii malarstwa portretowego (strój, atrybuty, symbolika)
Ikonografia malarstwa pejzażowego i martwej natury
Wprowadzenie do samodzielnych poszukiwań ikonograficznych: narzędzia, materiały, literatura,
Inne zagadnienia i tematy zgłaszane przez studentów.

Wykład problemowy z elementami konwersatorium

Literatura podstawowa (nie jest wymagana pełna lektura, lecz ogólna orientacja w treści i typie informacji w nich zawartych):

Encyklopedia katolicka, t. 1-20, wyd. KUL, Lublin, 1995 -2014
Marecki J., Rotter L., Jak czytać wizerunki świętych: leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych, Kraków 2009.
Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
Leksykon symboli, oprac. Marianne Oesterreicher-Mollwo, Warszawa 1992
Ripa C., Ikonologia, Kraków 1998.
Pelc J., Obraz – słowo – znak. Studium o emblematach w literaturze staropolskiej, Wrocław 1973
Gieysztor A., Władza: symbole i rytuały, Warszawa 2016
Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1987
Dziubecki T., Programy symboliczne i funkcje ceremonialne rezydencji magnackich, Warszawa 2010
Ostrowski J.K., Portret w dawnej Polsce, Warszawa 2019
Pejzaż. Narodziny gatunku 1400-1600, materiały z sesji naukowej UMK, Toruń 2004.
Woźniakowski J., Góry niewzruszone. O różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej, Warszawa 1974
Bobryk R., Martwa natura. Gatunek, motywy, kompozycje, Siedlce 2011.
Ziemba A., Iluzja a realizm. Gra z widzem w sztuce holenderskiej 1580-1660, Warszawa 2005

Literatura uzupełniająca:
Podawana na bieżąco podczas omawiania kolejnych zagadnień oraz w zależności od potrzeb i zainteresowań studentów

Aby zaliczyć przedmiot należy być obecnym na zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności nieusprawiedliwione w semestrze).
Warunkiem zaliczenia pisemnego jest uzyskanie więcej niż 51% prawidłowych odpowiedzi.

3 II 2025