podstawowe

stacjonarnie

Zapoznanie studenta z kształtowaniem się europejskiej ikonografii religijnej i świeckiej.

Celem przedmiotu jest przekazanie podstawowej wiedzy na temat dziejów ikonografii sztuki europejskiej od czasów wczesnochrześcijańskich do końca ery nowożytnej. W trakcie zajęć zostaną zaprezentowane społeczne, religijne, filozoficzne i historyczne okoliczności kształtowania się typów i schematów ikonograficznych, a także ich bezpośrednie źródła tekstowe i dzieła prototypy dla poszczególnych rozwiązań. Będą omówione sposoby kodyfikacji ikonografii, takie jak rozporządzenia władz kościelnych, traktaty o malarstwie i rzeźbie, kompendia ikonograficzne, zbiory emblematów itp. Poznamy specyfikę ikonografii w różnych epokach, a zwłaszcza kształtowanie i ugruntowanie schematów ikonograficznych sztuki chrześcijańskiej w starożytności i średniowieczu, ich modyfikacje w okresie reformacji i kontrreformacji, rozwój nowych „świeckich” gatunków ikonograficznych w dobie nowożytnej, a także postępującą indywidualizację „języka” ikonografii w XIX i na początku XX wieku. Zaprezentujemy też problem ścisłego powiązania formy, tematu i treści dzieła sztuki, a także wskażemy środki stosowane w dawnych epokach dla wzmożenia przekazu treściowego dzieła na widza.

Celem wykładu jest zapoznanie studenta z procesami kształtowania i przemian ikonografii europejskiej sztuki religijnej i świeckiej. Student zapozna się z podstawowymi ujęciami ikonograficznymi, związanymi z nimi treściami oraz kontekstem historycznym w jakim owe ujęcia się kształtowały. Równocześnie przybliżona zostanie specyfika i metody badań nad ikonografią, czego celem będzie wprowadzenie do samodzielnych poszukiwań w tym zakresie

Ikonografia i ikonologia
Wprowadzenie do ikonografii chrześcijańskiej
Kształtowanie się najwcześniejszej ikonografii chrześcijańskiej
Programy typologiczne w sztuce średniowiecznej
Kształtowanie się i ikonografia przedstawień dewocyjnych
Ikonografia trynitarna
Ikonografia angelistyczna
Ikonografia mariologiczna
Ikonografia hagiograficzna z osobnym omówieniem wybranych świętych polskich
Wprowadzenie do samodzielnych poszukiwań ikonograficznych: materiały, literatura
Inne zagadnienia i tematy zgłaszane przez studentów.

Wykład z elementami konwersatorium

Literatura podstawowa (nie jest wymagana pełna lektura, lecz ogólna orientacja w treści i typie informacji w nich zawartych):

Encyklopedia katolicka, t. 1-20, wyd. KUL, Lublin, 1995 -2014
Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
Seibert J., Leksykon sztuki chrześcijańskiej. Temat, postacie, symbole, Kielce 2007
Biernacka M., Dziubecki T., Graczyk H., Pasierb J., Maria Matka Chrystusa, [Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce, t. 1: Nowy Testament], Warszawa 1987.
Moisan K.S., Szafraniec B., Maryja Orędowniczka Wiernych, [Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce, t. 1: Nowy Testament], Warszawa 1987.
Dziubecki t., Ikonografia Męki Chrystusa w nowożytnym malarstwie kościelnym w Polsce, Warszawa 1996.
Capoa Ch., Stary Testament: postacie i epizody, Warszawa 2007 [Seria: Leksykon: historia, sztuka, ikonografia, wyd. Arkady]
Zuffi S., Nowy Testament: postacie i epizody, Warszawa 2007 [Seria: Leksykon: historia, sztuka, ikonografia, wyd. Arkady]
Janicka-Krzywda U., Patron-atrybut-symbol, Poznań 1993.
Aurenhammer H., Lexikon der christlichen Ikonographie, Wien 1959.
Künstle K., Ikonographie der christlichen Kunst, vol. I–II, Freiburg im Breisgau 1928.
Réau L., Iconographie de l’art chrétien, Paris 1955–1959.

Literatura uzupełniająca:
Podawana na bieżąco podczas omawiania kolejnych zagadnień oraz w zależności od potrzeb i zainteresowań studentów

Aby zaliczyć przedmiot należy:
być obecnym na zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności nieusprawiedliwione w semestrze)

01.10.2025